بررسی جدول ارائه شده از سوی وزارت کشور و اعلام درصـــــــــــد مشارکت انتخاباتی مردم به تفکیک استانهای 31 گانه دو نکته را به ذهن متبادر میکنــــــد. نکته نخست فاصله قابل توجه سقف و کف مشارکت در استانهای کشور است. استان کهگیلویه و بویراحمد با حدود70 درصد و استان تهران با حدود26 درصد این سقف و کف را از آن خود کردهاند که نشان از تفاوت حدود سه برابری دارد.
برای یک جامعه معقول نیست که این حد از تفاوت را در میزان مشارکت داشته باشد. این تفاوت نشان میدهد که این انتخابات، انتخابات ملی به معنای دقیق کلمه نبوده است. به همان میزان که تهرانیها با آن بیگانه بودهاند به همان میزان برای منطقهای مانند کهگیلویه و بویر احمد و معدودی دیگر از استانها جذابیت نسبی داشته است. این نشان میدهد که ما با کلمه واحد ولی با معانی متفاوت از انتخابات مواجهیم. انتخابات اسم واحدی است که در مناطق مختلف دارای رسم و بار مفهومیمتفاوت شده است. این بار معنای انتخابات در کهگیلویه و بویراحمد با معنایی که انتخابات در تهران دارد متفاوت شده است. شاید دلیل اصلی این تفاوت در این است که در استانی مانند کهگیلویه و بویراحمد هنوز رقابتهای قومیو محلی وجود دارد.
استانهایی که سطوح مشارکتی بالاتری دارند استانهایی قومیهستند. بنابراین انتخابات مجلس شورای اسلامیبرای آنها در حکم انتخابات محلی است و مسائل ملی در آن نقشی ندارد. در حالی که در استان تهران چنین پدیدهای وجود ندارد و انتخابات حول محور برنامه دو حزب و گروه معنا میگیرد که خب در این انتخابات یک گروه بیشتر نبود و آن هم برنامه خاصی نداشت.
بنابراین، این حد از تفاوت شدید میان حداقل و حداکثر میزان و نسبت مشارکت همچنین نشاندهنده واقعیت دیگری است. بر اساس این آمار اغلب استانهایی که از نظر شاخصهای توسعهیافتگی مانند تحصیلات، شهری بودن، مشارکت زنان و مجموعه شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی معرف توسعه در سطح پایینتری قرار گرفتهاند، مشارکت بالاتری را در این انتخابات رقم زدهاند. و برعکس در استانهای توسعه یافتهتر مشارکت پایینتر است. معنای روشن این است که مشارکت رقم خورده در این انتخابات ارتباطی با مفهوم مشارکت که متأثر از سطح توسعه یافتگی جامعه و نیازمند آن است نداشته و یک رابطه منفی دارد.
مقایسه درصد مشارکت حداقل و حداکثر این انتخابات با دوره گذشته نشان از تغییر در این شاخص دارد. در انتخابات سال 94 اساساً تفاوت پایینترین رقم مشارکت که در استان تهران رقم خورد 50 درصد بود و استانهای با مشارکت بالاتر حدود 70 درصد مشارکت داشتند که فاصله نسبت حداکثر و حداقل کمتر از ۱.۵ برابر است. معنای این تفاوت آن است که در سال 94 انتخابات یک مفهوم ملی داشته است که متأسفانه به دلایل مختلفی از آن جایگاه تنزل پیدا کرده است.